KSZOB kompendium

Algorytmy księgowe

Bilansowanie należności

Ten dokument opisuje krok po kroku algorytm obliczania należności i zaległości na podstawie listy księgowań z jednego konta wymiarowego.

Filtrowanie księgowań:
1. Odrzucenie księgowań spoza podanego zakresu dat księgowań,
2. Przy obliczaniu zaległości odrzucenie tych księgowań, których termin płatności jest większy od podanego,
3. Pomniejszenie kwot tych księgowań, które kontrksięgowaniem wskazują na księgowania odrzucone w powyższym punkcie o kwotę odrzuconego księgowania.
Grupowanie księgowań wg typu i tego czy dotyczą bieżącego roku czy lat ubiegłych,
Bilansowanie poszczególnych grup księgowań:
1. Kolejność bilansowania poszczególnych grup księgowań:
  1. Należności z bilansu (salda ujemne) otwarcia powiększone są o przypisy za lata ubiegłe,
  2. Nadpłaty z bilansu otwarcia (salda dodatnie) powiększone są o dodatnie wpłaty za lata ubiegłe,
  3. Odpisy należności za lata ubiegłe pomniejszane są o ujemne wpłaty i dodatnie zwroty wskazujące na te odpisy kontrksięgowaniem,
  4. Wynik działania z punktu 3.1.2. pomniejszony jest o pozostałe zwroty i wpłaty ujemne,
  5. Wynik działania z pkt 3.1.1. pomniejszony zostaje kolejno o wynik działania z pkt 3.1.3. umorzenia za lata ubiegłe i wynik z pkt 3.1.4. Po tej operacji powstają lista niespłaconych należności i/lub lista nadpłat za lata ubiegłe,
  6. Odpisy należności za bieżący rok pomniejszane są o ujemne wpłaty i dodatnie zwroty wskazujące na te odpisy kontrksięgowaniem,
  7. Do wpłat za bieżący rok dodawane są ewentualne nadpłaty za lata ubiegłe (wynik operacji z pkt 3.1.5.),
  8. Bieżące wpłaty wraz z nadpłatami za lata ubiegłe pomniejszane są o bieżące zwroty i wpłaty ujemne,
  9. Bieżące należności (przypisy) pomniejszane są kolejno o wynik działania z pkt 3.1.6. umorzenia bieżące i wynik działania z pkt 3.1.8.,
2. Kolejność bilansowania w ramach jednej grupy. Zawsze, gdy w podpunktach 3.1 mowa jest o dodawaniu lub powiększaniu (3.1.1., 3.1.7.) to wynikiem takiej operacji jest lista księgowań zawierająca księgowania z obu sumowanych grup. Natomiast, gdy mowa jest o pomniejszaniu jednej grupy drugą (3.1.2., 3.1.3.) to dla każdego księgowania z grupy pomniejszającej przeprowadzany jest proces bilansowania wg następującej kolejności:
  1. Księgowanie wskazane kontrksięgowaniem, np. Wpłata z ustawionym parametrem kontrksięgowanie na identyfikator przypisu,
  2. Dla odpisów – wszystkie należności z taką samą ratą, np. Jeden odpis 'zdejmuje' kilka przypisów o tej samej racie,
  3. Dla bieżących księgowań z rokiem z daty wykonania mniejszym lub równym bieżącemu rokowi księgowemu, np. Bieżąca wpłata pokrywa kilka bieżących przypisów z tą samą ratą.
  4. Najstarsza niepokryta należność.
Wynikiem powyższych operacji jest lista niespłaconych należności i/lub lista niewykorzystanych wpłat. Część należności z przekroczonym terminem płatności daje zaległość na konkretny dzień.

Historia zmian zaległości

Zaległość powstaje w momencie niespłacenia w terminie przypisanej należności. Fatekm, że jej wysokość może ulec zmianie zarówno w górę (przypis korygujący) lub w dół (bądź to przez odpis korygujący bądź też przez całkowitą lub częściową spłatę zaległości). Z faktu, że w/w księgowania pojawiają w różnych momentach czasowych wynika, że wysokość zaległości zmienia się skokowo w funkcji czasu.

Dokument opisuje sposób obliczania zmian kwoty zaległości na danym koncie dla podanego przedziału dat.

Opis działania

Opisywany algorytm podzielony jest na kilka kroków:

Określenie parametrów wejściowych:
1. Rok początkowy – rok określający, od kiedy analizowany jest rozkład zaległości:
  1. Na oknach gdzie rozkład zaległości obliczany tylko do celów informacyjnych operator ma możliwość wpisania lub wybrania z listy interesującego go roku.
    Przykładowo w:
    Kartoteka konta > F2 > Operacje > Rozkład rat w czasie (parametr: od 1 stycznia ... Roku).
    W dalszej części tego dokumentu w/w rok będzie nazywany rokiem początkowym,
  2. W przypadku, gdy analiza wykonywania jest na potrzeby obliczenia należnych odsetek rok początkowy odczytuje się z konfiguracji systemu:
    Konfiguracja > Stałe parametry systemu > Księgowość odsetek > Rok bilansu otwarcia odsetek.
2. Bieżąca data, do której wykonywana jest analiza zaległości. Analogicznie do roku początkowego może być ona podana przez operatora (Kartoteka konta > F2 > Operacje > Rozkład rat w czasie (do daty księgowania) lub wynika z daty księgowania przypisów odsetkowych.
Filtrowanie księgowań mających wpływ zaległość w danym okresie. Do obliczeń brane są wszystkie aktywne księgowania z lat księgowych równych lub większych od roku początkowego i datą księgowania mniejszą lub równą dacie bieżącej z wyjątkiem sald bilansu otwarcia z lat księgowych następujących po roku początkowym,
Wyszukanie newralgicznych dat, w których zmieniała się kwota zaległości
1. Wysokość zaległości zawsze badana jest od 31 grudnia roku poprzedzającego rok początkowy,
2. Dni, w których zmieniała się kwota zaległości wynikają bezpośrednio z dat wykonania księgowań biorących udział w bilansie danej zaległości. Od tej reguły jest jeden wyjątek: dla sald bilansu otwarcia ( typ: S i ujemna kwota) niewynikających z Ordynacji Podatkowej (np. Woda, Użytkowanie Wieczyste, Dzierżawy) jest to 31 grudnia roku poprzedzającego rok początkowy (pkt 1.).
  To czy dana należność podlega pod Ordynację Podatkową czy też nie określa się w słowniku zobowiązań:
  Konfiguracja > Słowniki > Słownik zobowiązań > Zmień lub Dodaj > Zobowiązanie podatkowe,
3. Bieżąca data (pkt 1.2.).
  W dalszej części dokumentu tak określone daty będą nazywane datami zmiany,
Określanie puli księgowań, która ma wpływ na wysokość zaległości w danym dniu. Do każdej daty zmiany z listy utworzonej wg zasad z pkt 3. przypisywana jest pula księgowań, których data wykonania jest mniejsza lub równa konkretnej dacie zmiany,
Bilans dla każdej daty zmiany. Dla każdej daty określonej wg pkt I. i na podstawie księgowań wybranych wg zasad z pkt II przeprowadzany jest bilans zaległości (więcej w Bilansowanie należności na koncie).

Studium przypadku

Parametry wejściowe

Rok początkowy: 2015,
Data końcowa: 2016-04-15,
Zakładamy, że nie było wpłat odsetkowych.

Pula księgowań

Rok 2015

Typ	Data księgowania	Rok obrotowy	Rata	Data wykonania	Kwota
P-Przypis	01.01.2015	2 002	1	31.03.2002	222,59
S-Saldo	01.01.2015	2 003	1	31.03.2003	-206,14
S-Saldo	01.01.2015	2 007	1	31.03.2007	-223,10
S-Saldo	01.01.2015	2 008	1	31.03.2008	-223,10
P-Przypis	15.02.2015	2 015	1	14.03.2015	231,00
W-Wpłata	01.12.2015	2 002	1	01.12.2015	170,53
W-Wpłata	28.12.2015	2 002	1	28.12.2015	275,67

Rok 2016

Typ	Data księgowania	Rok obrotowy	Rata	Data wykonania	Kwota
W-Wpłata	15.01.2016	2 007	1	15.01.2016	446,20
W-Wpłata	06.04.2016	2015	1	06.04.2015	150,00

Daty zmian

31.03.2002 - data wykonania przypisu za 2002 rok,
31.12.2014 – dla sald przyjęty jest 31 grudzień przed rokiem początkowym,
14.03.2015 – przypis za 2015 rok,
01.12.2015, 28.12.2015, 15.01.2015, 06.04.2015 daty wykonania kolejnych wpłat.

Księgowania biorące udział w bilansie w kolejnych datach zmiany

31.03.2002

Księgowanie:

Typ	Data księgowania	Rok obrotowy	Rata	Data wykonania	Kwota
W-Wpłata	15.01.2016	2 007	1	15.01.2016	446,20
W-Wpłata	06.04.2016	2015	1	06.04.2015	150,00

Zaległości:

Rok obrotowy	Rata	Data odsetek	Kwota
2 002	1	01.04.2002	222,59

31.12.2014

Typ	Data księgowania	Rok obrotowy	Rata	Data wykonania	Kwota
P-Przypis	01.01.2015	2 002	1	31.03.2002	222,59
S-Saldo	01.01.2015	2 003	1	31.03.2003	-206,14
S-Saldo	01.01.2015	2 007	1	31.03.2007	-223,10
S-Saldo	01.01.2015	2 008	1	31.03.2008	-223,10

Zaległości:

Rok obrotowy	Rata	Kwota
2 002	1	222,59
2003	1	206,14
2007	1	223,10
2008	1	223,10

14.03.2015

Księgowania:

Typ	Data księgowania	Rok obrotowy	Rata	Data wykonania	Kwota
P-Przypis	01.01.2015	2 002	1	31.03.2002	222,59
S-Saldo	01.01.2015	2 003	1	31.03.2003	-206,14
S-Saldo	01.01.2015	2 007	1	31.03.2007	-223,10
S-Saldo	01.01.2015	2 008	1	31.03.2008	-223,10
P-Przypis	15.02.2015	2 015	1	14.03.2015	231,00

Zaległości:

Rok obrotowy	Rata	Kwota
2 002	1	222,59
2003	1	206,14
2007	1	223,10
2008	1	223,10
2015	1	231,00

01.12.2015

Księgowania:

Typ	Data księgowania	Rok obrotowy	Rata	Data wykonania	Kwota
P-Przypis	01.01.2015	2 002	1	31.03.2002	222,59
S-Saldo	01.01.2015	2 003	1	31.03.2003	-206,14
S-Saldo	01.01.2015	2 007	1	31.03.2007	-223,10
S-Saldo	01.01.2015	2 008	1	31.03.2008	-223,10
P-Przypis	15.02.2015	2 015	1	14.03.2015	231,00
W-Wpłata	01.12.2015	2 002	1	01.12.2015	170,53

Zaległości:

Rok obrotowy	Rata	Kwota
2 002	1	52,06
2003	1	206,14
2007	1	223,10
2008	1	223,10
2015	1	231,00

28.12.2015

Księgowania:

Typ	Data księgowania	Rok obrotowy	Rata	Data wykonania	Kwota
S-Saldo	01.01.2015	2 003	1	31.03.2003	-206,14
S-Saldo	01.01.2015	2 007	1	31.03.2007	-223,10
S-Saldo	01.01.2015	2 008	1	31.03.2008	-223,10
P-Przypis	15.02.2015	2 015	1	14.03.2015	231,00
W-Wpłata	01.12.2015	2 002	1	01.12.2015	170,53
W-Wpłata	28.12.2015	2 002	1	28.12.2015	275,67

Zaległości:

Rok obrotowy	Rata	Kwota
2007	1	205XOPRZE63
2008	1	223XOPRZE10
2015	1	231XOPRZE00

15.01.2015

Księgowania:

Typ	Data księgowania	Rok obrotowy	Rata	Data wykonania	Kwota
P-Przypis	01.01.2015	2 002	1	31.03.2002	222,59
S-Saldo	01.01.2015	2 003	1	31.03.2003	-206,14
S-Saldo	01.01.2015	2 007	1	31.03.2007	-223,10
S-Saldo	01.01.2015	2 008	1	31.03.2008	-223,10
P-Przypis	15.02.2015	2 015	1	14.03.2015	231,00
W-Wpłata	01.12.2015	2 002	1	01.12.2015	170,53
W-Wpłata	28.12.2015	2 002	1	28.12.2015	275,67
W-Wpłata	15.01.2016	2 007	1	15.01.2016	446,20

Zaległości:

Rok obrotowy	Rata	Kwota
2015	1	213,53

06.04.2015

Księgowania:

Typ	Data księgowania	Rok obrotowy	Rata	Data wykonania	Kwota
P-Przypis	01.01.2015	2 002	1	31.03.2002	222,59
S-Saldo	01.01.2015	2 003	1	31.03.2003	-206,14
S-Saldo	01.01.2015	2 007	1	31.03.2007	-223,10
S-Saldo	01.01.2015	2 008	1	31.03.2008	-223,10
P-Przypis	15.02.2015	2 015	1	14.03.2015	231,00
W-Wpłata	01.12.2015	2 002	1	01.12.2015	170,53
W-Wpłata	28.12.2015	2 002	1	28.12.2015	275,67
W-Wpłata	15.01.2016	2 007	1	15.01.2016	446,20
W-Wpłata	06.04.2016	2015	1	06.04.2015	150,00

Zaległości:

Rok obrotowy	Rata	Kwota
2015	1	63,53

Rozkład zaległości w czasie w postaci tabelarycznej

i wykres:

Obliczanie należności kosztowej

Należne koszty oblicza się jako różnicę pomiędzy kosztami naliczonymi, a wpłaconymi w danym roku księgowym. Przez koszty naliczone rozumie się sumę kwot kosztów z wystawionych upomnień ze statusami:

P - opłacone,
O – odebrane (tylko wtedy gdy zaznaczona jest opcja Konfiguracja > Stałe parametry systemu > Upomnienia > Podpowiadanie kwoty kosztów o statusie: "Odebrane"),
T – tytuł wykonawczy (j/w z tym że zaznaczona jest opcja Tytuł wykonawczy).

Koszty wpłacone to suma kwot księgowań typu K (koszty) w danym roku obrachunkowym.

Uwaga!

Przy wystawianiu tytułów wykonawczych na kwotę kosztów naliczonych ma również wpływ parametr: Księgowość Zobowiązań > Stałe parametry > Upomnienia Oddzielne upomnienie dla każdego współwłaściciela. Jego zaznaczenie powoduje że należne koszty obliczane są tylko z tych upomnień, które zostały wystawione na tego współwłaściciela, na którego wystawiany jest tytuł.

Przykład:

Na koncie jest dwóch współwłaścicieli,
Każdy odebrał upomnienie opiewające na kwotę kosztów 11,60 zł, czyli na koncie są dwa upomnienia z łączną kwotą 23,20 zł,
Na tytule wystawianym na któregokolwiek z tych współwłaścicieli w polu E10 (Kwota kosztów upomnienia) będzie wartość 11,60 zł.

Obliczanie zaległości końcowych netto

Program operuje na wartościach brutto. Wszelkie zestawienia były przygotowywane dla kwot brutto. Przypis tworzony jest z określoną stawką podatku VAT. Kiedy użytkownik księguje wpłatę, program podpowiada stawkę podatku VAT identyczną jak dla przypisu. Istnieje możliwość wybrania innej stawki podatku VAT. Uzgodnienie wysokości salda podatku VAT nie jest sumowane z części podatkowej kwoty przypisu i kwoty wpłaty. Uzgodnienie salda odbywa się przez zsumowanie kwoty przypisu i kwoty wpłaty, następnie program wylicza kwotę podatku VAT dla salda po stawce przypisu.

Przykład!

	BRUTTO (zł)	W TYM KWOTA VAT (zł)	NETTO (zł)
PRZYPIS	100	23	77
WPŁATA	50	4	46
SALDO	50	11,5	61,5

Przypis został utworzony z 23% stawką podatku VAT,
Wpłata została obciążona stawką 8% podatku VAT,
Dla wiersza SALDO i kolumny W TYM KW OTA VAT wartość zostanie naliczona przez pomnożenie,
SALDA BRUTTO przez stawkę podatku VAT dla przypisu, czyli 23%,
Dla wiersza SALDO i kolumny NETTO wartość zostanie wyliczona na podstawie różnicy SALDA BRUTTO i SALDA W TYM KW OTA VAT.

Uwaga!

Ta metodologia liczenia powoduje, że na zestawieniach mogą pojawić się nieścisłości.

Moduły dodatkowe

Pełna księgowość odsetek

Wydruki wg wzorca

Struktura pliku ini definiującego tabelkę RTF

Pierwszą sekcją w pliku powinna byc sekcja [TABLE]

[TABLE]
Headers = 1 //Wartość liczbowa większa od zera odpowiadająca liczbie nagłówków. Domyślnie przyjmowane jest istnienie jednego nagłówka
Footers = 1 //Wartość liczbowa większa od zera odpowiadająca liczbie stopek. Domyślnie przyjmowane jest istnienie jednej stopki

Kolejne komórki nagłówka definiuje się przez kolejne sekcje z odpowiednimi nazwami. Prawidłowa nazwa komórek nagłówka zawsze rozpoczyna się od słowa HEADER a kończy oddzieloną podkreśleniem dolnym nazwą kolumny. Przykładowo:

[HEADER_KOLUMNA1]

W przypadku gdy tabelka ma zawierać więcej niż jeden nagłówek po słowie HEADER podajemy jego numer np:

[HEADER1_KOLUMNA1]

Należy pamiętać że HEADER1 to de facto drugi nagłówek - pierwszy nie ma żadnego numerku.

Analogicznie postępujemy w przypadku stopek, przy czym słowo HEADER zastępujemy oczywiście słowem FOOTER.

Bardzo podobnie ma się sprawa z wierszami tabeli. Słowo HEADER zastępowane jest słowem ROW. Przy czym ilość wierszy określana jest programowo w zależności od makra które korzysta z pliku ini. Nieprawidłowy zatem jest wpis np: [ROW1_KOLUMNA1].

Niezależnie czy komórka należy do nagłówka, wiersza czy stopki, można jej ustawić następujące parametry:

[HEADER_KOLUMNA1]
rozmiar czcionki= 12 //liczba większa od zera
styl czcionki= 0 // 0 - normalny, 1 - pogrubiony, 2 - pochyły
kolor tła=0 // 0 -czarny, 1 -czerwony, 2 -zielony, 3 -niebieski, 4 -żółty, 5 -fioletowy, 6 -purpurowy, 7 -kasztanowy, 8 -limonkowy, 9 -cyjan, 10 -morski, 11 -granatowy, 12 - biały, 13 - srebrny, 14 -szary
szerokość kolumny= 1000 // liczba całkowita określająca szerokość kolumny w pikselach
wyrównanie pionowe=0  // 0 - do góry, 1 - do środka, 2 - do doły
wyrównanie poziome=0  // 0 - do lewej, 1 - do środka, 2 - do prawej
bez krawędzi= 0   //0 - nie, 1 -tak 
treść=@Sygnatura() //Stały napis lub prawidłowe makro zarejestrowane dla danego typu dokumentu

Żadne z powyższych parametrów nie są obowiązkowe

Przykładowy plik w całości:

[TABLE]
Headers = 1
Footers = 3

[HEADER]
styl czcionki=1
kolor tła = 14
[HEADER_NAZ_ZOB]
szerokość kolumny=4500
treść=Rodzaj należności
[HEADER_DATA_PL]
szerokość kolumny=1600
treść=Miesiąc/rok
[HEADER_KWOTA_NAL]
szerokość kolumny=1600
treść=Kwota należności głównej
[HEADER_KWOTA_ODS]
szerokość kolumny=1600
treść=Kwota odsetek
[HEADER_RAZEM]
szerokość kolumny=1600
treść=Odsetki z tytułu zwłoki liczy się od dnia

[ROW]
styl czcionki=0
kolor tła = 12
[ROW_NAZ_ZOB]
wyrównanie poziome=3
szerokość kolumny=4500
treść=@uFullNazZob() za @uRokZDW() r.
[ROW_DATA_PL]
szerokość kolumny=1600
treść=@uRataRokObr()
[ROW_KWOTA_NAL]
szerokość kolumny=1600
treść=@uKwotaPoz()
wyrównanie poziome=2
[ROW_KWOTA_ODS]
szerokość kolumny=1600
treść=@uKwotaOds()
wyrównanie poziome=2
[ROW_RAZEM]
szerokość kolumny=1600
treść=@uDataOds()
wyrównanie poziome=2

[FOOTER]
styl czcionki=1
kolor tła = 13
[FOOTER_NAZ_ZOB]
wyrównanie poziome=3
szerokość kolumny=4500
kolor tła = 14
bez krawędzi=1
[FOOTER_LACZNIE]
szerokość kolumny=3200
treść=Odsetki
wyrównanie poziome=2
[FOOTER_RAZEM]
szerokość kolumny=1620
treść=@uOds()
wyrównanie poziome=2

[FOOTER1]
styl czcionki=1
kolor tła = 13
[FOOTER1_NAZ_ZOB]
wyrównanie poziome=3
szerokość kolumny=4500
kolor tła = 14
bez krawędzi=1
[FOOTER1_LACZNIE]
szerokość kolumny=3200
treść=Koszty upomnienia
wyrównanie poziome=2
[FOOTER1_KOSZTY]
szerokość kolumny=1620
treść=@uKoszty()
wyrównanie poziome=2

[FOOTER2]
styl czcionki=1
kolor tła = 13
[FOOTER2_NAZ_ZOB]
wyrównanie poziome=3
szerokość kolumny=4500
kolor tła = 14
bez krawędzi=1
[FOOTER2_LACZNIE]
szerokość kolumny=3200
treść=Razem
wyrównanie poziome=2
[FOOTER2_RAZEM]
szerokość kolumny=1620
treść=@uRazemZOds()
wyrównanie poziome=2

KSZOB kompendium

Spis treści

Algorytmy księgowe

Bilansowanie należności

Historia zmian zaległości

Opis działania

Studium przypadku

Parametry wejściowe

Pula księgowań

Daty zmian

Księgowania biorące udział w bilansie w kolejnych datach zmiany

Rozkład zaległości w czasie w postaci tabelarycznej

Obliczanie należności kosztowej

Obliczanie zaległości końcowych netto

Moduły dodatkowe

Pełna księgowość odsetek

Wydruki wg wzorca

Menu nawigacyjne

KSZOB kompendium

Algorytmy księgowe

Bilansowanie należności

Historia zmian zaległości

Opis działania

Studium przypadku

Parametry wejściowe

Pula księgowań

Daty zmian

Księgowania biorące udział w bilansie w kolejnych datach zmiany

Rozkład zaległości w czasie w postaci tabelarycznej

Obliczanie należności kosztowej

Obliczanie zaległości końcowych netto

Moduły dodatkowe

Pełna księgowość odsetek

Wydruki wg wzorca

Menu nawigacyjne

Szukaj